Odfrankowienie kredytu to jedno z możliwych rozstrzygnięć w sprawie frankowej z bankiem. Jeśli zastanawiasz się, czy warto o nie walczyć przed sądem, zapoznaj się z naszym poradnikiem. Tłumaczymy, na czym polega odfrankowienie kredytu, kiedy jest możliwe i jakie niesie skutki.
Kredyty frankowe różniły się rodzajem w zależności od banku i konkretnej oferty. Najpopularniejsze były kredyty indeksowane i denominowane, które miały odmienną konstrukcję.
Kredyt indeksowany był udzielany i wypłacany w złotówkach, a dopiero później waloryzowany do waluty obcej. Następnie przeliczano kwotę należną do spłaty po kursie kupna franka szwajcarskiego zgodnie z tabelą kursów ustalaną przez bank. Wysokość każdej raty była tym samym zależna od czynnika, na który kredytobiorca nie miał żadnego wpływu.
Kredyt denominowany polegał z kolei na tym, że w umowie kwotę kredytu wyrażano we franku szwajcarskim, ale środki były wypłacane kredytobiorcy w złotówkach. Również w tym przypadku wysokość rat w PLN ustalano poprzez przeliczenie na podstawie kursu franka szwajcarskiego z tabeli kursowej.
Odfrankowienie kredytu polega na usunięciu z treści umowy klauzuli denominacyjnej i w rezultacie zmniejszeniu salda zobowiązania. Po odfrankowieniu spłata kredytu jest kontynuowana w polskiej walucie, a kredytobiorca staje się uprawniony do uzyskania zwrotu nadpłaconych rat.
Sprawy o odfrankowienie kredytu rozpoczęły się po wydaniu przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wyroku w sprawie Państwa Dziubak. To właśnie w tym orzeczeniu TSUE orzekł, że stosowane przez bank klauzule przeliczeniowe są nieuczciwe i mogą być uznane za abuzywne.
Odfrankowienie kredytu było pierwotnie możliwe tylko w przypadku kredytu indeksowanego. Wszystko dlatego, że sądy stały na stanowisku, że po usunięciu zapisów abuzywnych umowy kredytu denominowanego nie można dalej wykonywać, ponieważ nie będzie klauzuli rozstrzygającej, jak należy przeliczyć kwotę kredytu w CHF na PLN.
Wyrok TSUE z 2019 roku rozstrzygnął jednak, że odfrankowienie kredytu jest możliwe zarówno w przypadku kredytu indeksowanego, jak i denominowanego. Również polski Sąd Najwyższy wydawał już wyroki, w których stwierdzał, że usunięcie z umowy klauzul denominacyjnych nie skutkuje automatycznie tym, że umowa jest nieważna w całości. O odfrankowienie kredytu mogą więc walczyć wszystkie osoby, które spłacają kredyt w CHF.
Odfrankowienie kredytu denominowanego prowadzi do usunięcia z treści umowy niedozwolonych klauzul przeliczeniowych. Zobowiązanie zmienia się w kredyt w PLN, który jest oprocentowany stawką SARON. Umowa nie wygasa, ale trwa nadal w nieco innej formie. Frankowicz musi spłacać raty, ale w nowo wyliczonej wysokości. Sytuacja kredytobiorcy wygląda tak, jakby nigdy nie był on związany abuzywnymi postanowieniami.
Z tego powodu bank jest zobowiązany do zwrotu nadpłaty na rzecz kredytobiorcy. Przyszłe raty, które pozostały jeszcze do spłaty, ulegają z kolei obniżeniu.
Odfrankowienie kredytu denominowanego to rozwiązanie, które nie jest podstawowym roszczeniem frankowiczów. Najczęściej jest ono zgłaszane obok żądania ustalenia nieważności umowy kredytu na wypadek, gdyby sąd nie uznał jego zasadności.
Wszystko dlatego, że to właśnie ustalenie nieważności kredytu niesie dalej idące skutki niż odfrankowienie kredytu denominowanego. W przypadku unieważnienia umowa kredytu jest traktowana tak, jakby nigdy nie została zawarta. Kredytobiorca nie jest nią związany od początku, więc strony muszą zwrócić na swoją rzecz wszystko, co sobie wzajemnie świadczyły. Frankowicz oddaje instytucji kwotę kapitału kredytu (bez odsetek czy prowizji), a bank konsumentowi – wszystkie otrzymane w wykonaniu umowy spłaty. Dodatkowo kredytobiorca nie musi spłacać rat w przyszłości i nie jest dalej związany zobowiązaniem.
Odfrankowienie kredytu denominowanego nie uwolni kredytobiorcy w pełni od zobowiązania, dlatego jest mniej opłacalne od ustalenia nieważności umowy, jednak i tak niesie dla frankowiczów zdecydowanie większe korzyści niż przyjęcie propozycji ugodowej banku. Z tego powodu, niezależnie od tego, które roszczenie zgłoszone w pozwie zostanie uznane przez sąd, warto walczyć o swoje prawa w formalnym postępowaniu.
Odfrankowienia kredytu denominowanego nie można mylić z przewalutowaniem kredytu. Każda z czynności niesie odmienne skutki faktyczne i prawne.
Przewalutowanie kredytu frankowego to przeliczenie na złotówki kwoty, która pozostała do spłaty. Takie rozwiązanie może być korzystne dla kredytobiorcy w sytuacji, gdy obecnie wysokość franka szwajcarskiego spada, a w przyszłości prognozuje się wzrost jego kursu.
Odfrankowienie kredytu denominowanego jest z kolei możliwe w sytuacji, gdy w umowie znalazły się niedozwolone klauzule. Trzeba go dochodzić na drodze sądowej. W tej sytuacji kredytobiorca ma dodatkowo prawo do uzyskania zwrotu nadpłaty.
Odfrankowienie kredytu denominowanego umożliwia odzyskanie nadpłaty nienależnie pobranej przez bank. Aby obliczyć jej wysokość, trzeba wyliczyć różnicę między kwotą spłaconych należności a wysokością rat, które byłyby należne do momentu dokonywania analizy, gdyby w umowie nie było niedozwolonych klauzul. Zdecydowanie trudniejszym zadaniem jest wyliczenie tej drugiej kwoty, dlatego warto powierzyć je doświadczonym prawnikom.
Sposób obliczenia nadpłaty należnej w wyniku odfrankowienia kredytu denominowanego najlepiej pokazać na przykładzie. Jeśli kredytobiorca spłacił już raty w łącznej sumie 200 tysięcy złotych, to może się okazać, że po usunięciu postanowień niedozwolonych rzeczywista wysokość należnych do tego momentu rat powinna była wynieść np. tylko 120 tysięcy złotych. W takich okolicznościach kredytobiorca będzie uprawniony do zwrotu nadpłaty w wysokości 80 tysięcy złotych. Szczegółowych wyliczeń należnego zwrotu dokonuje się w każdej sprawie indywidualnie, jednak warto pamiętać, że po odfrankowieniu zmniejszy się również kapitał pozostały do spłaty. Tutaj również nikogo nie dziwią kwoty obniżki rzędu kilkudziesięciu tysięcy złotych.
Odfrankowienie kredytu denominowanego polega na usunięciu z treści umowy klauzul abuzywnych. Kierując sprawę do sądu, frankowicz może uzyskać zwrot nadpłaty i obniżyć raty na przyszłość. Cały czas najkorzystniejszym rozwiązaniem pozostaje jednak unieważnienie kredytu, dlatego walczymy o nie w pierwszej kolejności. Warto pamiętać, że nawet jeśli sąd nie uzna zasadności takiego rozstrzygnięcia, to odfrankowienie kredytu frankowego i tak przyniesie Ci wymierne korzyści. Wysokość zwrotu jest wyższa od korzyści związanych z przyjęciem propozycji ugodowej banku średnio o kilkadziesiąt procent.
