O zasadności stosowania teorii dwóch kondykcji wiedzą wszyscy adwokaci i radcy prawni prowadzący sprawy frankowe. To wydawałoby się oczywiste kodeksowe rozwiązanie nie zawsze znajduje uznanie wśród sędziów rozstrzygających spory frankowiczów z bankami. Wątpliwości w tym zakresie mają być rozwiane w nadchodzącym miesiącu przez Sąd Najwyższy.
Ogromna część postępowań sądowych, w których kredytobiorcy zdecydowali się na złożenie pozwu przeciwko bankowi, kończy się wygranymi frankowiczów. Pewien problem pojawia się w momencie wydawania orzeczenia kończącego taki spór. Otóż na ten moment nadal nie mamy do czynienia z jednolitą linią orzeczniczą w sprawach dotykających tzw. kredytów frankowych. Na salach sądowych możemy usłyszeć wiele wariantów sentencji wyroków ustalających nieważność bądź unieważniających umowy pseudofrankowe. Jedną z najczęściej dyskutowanych rozbieżności jest zamienne stosowanie przez sędziów teorii dwóch kondykcji oraz teorii salda.
Dla osób nie zaznajomimy na co dzień z orzeczeniami wydawanymi w sprawach frankowych te dwie nazwy mogę brzmieć nieco tajemniczo, jednakże wyjaśnienie ich stosowania jest banalnie proste. Teoria dwóch kondykcji oraz teoria salda znajdują zastosowanie w wyrokach, w których dochodzi do ustalenia nieważności bądź unieważnienia umowy kredytu wyrażonego we franku szwajcarskim. Na ich podstawie dochodzi do rozliczenia stron na koniec postępowania. W przypadku teorii dwóch kondykcji na rzecz kredytobiorcy zasądzona zostaje suma wpłat dokonanych na rzecz banku w toku obowiązywania umowy. Tak więc frankowicz otrzymuje zwrot rat kapitałowo-odsetkowych, prowizji, opłat za ubezpieczeń itd. Natomiast w przypadku teorii salda sąd bierze pod uwagę kwoty, które strony otrzymały od siebie wzajemnie. Czyli w przypadku banku wartość udzielonego kredytu, a w przypadku kredytobiorcy wartość wszystkich wpłat. Jeżeli wartość wpłat pozywającego bank przekracza wartość udzielonego kredytu sąd zasądza na rzecz wygrywającego kredytobiorcy tylko nadpłatę ponad wartość kredytu. Jeżeli kredytobiorca nie dokonał nadpłaty żadna kwota nie jest zasądzana.
Kwota kredytu: 200 000,00 zł. Wartość wpłat frankowicza: 250 000,00 zł. Wyrok: zasądzenie na rzecz frankowicza 250 000,00 zł.
Kwota kredytu: 200 000,00 zł. Wartość wpłat frankowicza: 250 000,00 zł. Wyrok: zasądzenie na rzecz frankowicza 50 000,00 zł.
Kwota kredytu: 200 000,00 zł. Wartość wpłat frankowicza: 150 000,00 zł. Wyrok: brak zasądzenie na rzecz frankowicza.
Spieszę z wyjaśnieniami, iż przedstawione przykłady obrazują najczęściej spotykane sytuacje w wyrokach i służą wyjaśnieniu ogólnych zasad pozwalających na zrozumienie mechanizmów obydwu tych rozwiązań. Wariantów może być więcej, zwłaszcza przyjmując różne zmienne.
Mówiąc o teorii dwóch kondykcji i teorii salda nie sposób nie wspomnieć o jeszcze jednym niezwykle istotnym aspekcie obydwu rozstrzygnięć. Otóż o odsetkach naliczanych od zasądzonych kwot. W tym kontekście nie trzeba długo wyjaśniać wyższości teorii dwóch kondykcji nad teorią salda. W przypadku tej pierwszej na rzecz frankowicza zawsze zostanie zasądzona kwota zdecydowanie wyższa, a co za tym idzie przegrywający bank będzie musiał zapłacić wyższe odsetki.
Sąd Najwyższy w sprawach, w których osią sporu są tzw. kredyty frankowe wypowiadał się nie raz. Tematyką teorii dwóch kondykcji i teorii salda zajął w szerszym zakresie się tylko jednokrotnie, ale miało to miejsce przy okazji rozstrzygania innych zawiłości prawnych. W wyroku z dnia 11 grudnia 2019 r., sygn. akt V CSK 382/18 orzekający skład opowiedział się za zasadnością stosowania teorii dwóch kondykcji Stwierdzenie, że świadczenie spełnione (nadpłacone) przez kredytobiorcę na podstawie postanowienia abuzywnego jest świadczeniem nienależnym oznacza, iż co do zasady podlega ono zwrotowi, choćby kredytobiorca był równolegle dłużnikiem banku.
Adwokaci i radcy prawni prowadzący sprawy frankowe mają jednolite zdanie co do wyższości teorii dwóch kondykcji nad teorią salda. Potrzebne jest jednak jasne stanowisko Sądu Najwyższego dla wskazania właściwego kierunku sędziom rozstrzygającym spory frankowiczów z bankami.
Środowisko osób walczących z bankami ma nadzieję, iż powyżej opisywane wątpliwości zostaną rozwiązana 16 lutego 2021 r. Na ten dzień na rozprawę skierowano pytania III CZP 11/20 dotykające wyłączenie problematyki teorii dwóch kondykcji i teorii salda. Pozostaje mieć nadzieję, iż tym razem Sąd Najwyższy zajmie jasne stanowisko i da wytyczną dla sędziów. Pozwoli to na uregulowanie kolejnego aspektu spraw frankowych, a co za tym idzie przyspieszenia procedowania w tego typu sporach.
Po więcej informacji zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią pod numerami telefonów: 660 470 989 oraz 664 022 952. Pytanie można kierować również na e-mail: biuro@frankowy-kredyt.pl. Na ten sam adres poczty elektronicznej należy kierować umowy kredytowe do bezpłatnej analizy.
