Rok 2018 r. przyniósł kluczowe dla frankowiczów rozstrzygnięcia nie tylko na gruncie orzecznictwa krajowego, ale też europejskiego. . Rok 2018 r. okazał się niezwykle pracowity również dla sędziów Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, odnośnie spraw dotyczących kredytów frankowych.
20 września 2018 r., TSUE, w sprawie C-51/17 wydał kolejne orzeczenie w sprawie dotyczącej kredytu frankowego. Co istotne jest to rozstrzygnięcie korzystne dla kredytobiorców.
Co prawda sprawa dotyczyła uregulowań zawartych w prawie węgierskim, ale rozstrzygnięcie w nim zapadłe dotyczy konsumentów całej Unii Europejskie w tym również konsumentów polskich.
W rozpatrywanej sprawie powodowie, Teréz Ilyés i Emil Kiss, zaciągnęli w roku 2008 kredyt denominowany do franka szwajcarskiego. Realizując postanowienia umowy raty uiszczane były w forintach węgierskich, natomiast kwota tych rat była przeliczana na podstawie aktualnego kursu wymiany forinta węgierskiego na frank szwajcarski. W treści swej umowa kredytowa wskazywała na ryzyko kursowe związane z zaciągnięciem kredytu w walucie obcej.
Sąd węgierski zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości UE z aż sześcioma pytaniami prejudycjalnymi. Największa wątpliwość sądu dotyczyła wykładni przepisów Dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Zgodnie z jej treścią warunki umowy, które nie były indywidualnie negocjowane, mogą być uznane za nieuczciwe, jeśli stoją w sprzeczności z wymogami dobrej wiary, powodują znaczącą nierównowagę wynikających z umowy praw i obowiązków stron ze szkodą dla konsumenta. Wyłączenie postanowień Dyrektywy obejmowało obszary, w których ustawodawca krajowy samodzielnie uregulował warunki, jakim musi odpowiadać umowa. W roku 2014 na Węgrzech uchwalano przepisy, na mocy których usunięto z umów kredytu denominowanych do waluty obcej niektóre nieuczciwe warunki umowne, przeliczono praktycznie całe zadłużenie z tytułu tych umów na forinty i zastosowano kurs wymiany ustalony przez narodowy bank węgierski. Jednak nowe przepisy nie zmieniły faktu, że ryzyko kursowe obciąża konsumenta w przypadku dewaluacji forinta węgierskiego wobec franka szwajcarskiego. Wobec wspomnianych zmian w węgierskim prawie doprowadziło do problemu, czy wobec frankowiczów na Węgrzech można stosować przepisy Dyrektywy z 1993 roku.
TSUE uznał, że kwestie nieobjęte bezpośrednio ustawą, lecz jedynie dotyczące materii zmienionej ustawą, nadal podlegają kontroli dotyczącej abuzywności na podstawie dyrektywy. Instytucje finansowe są zobowiązane do dostarczenia kredytobiorcom informacji wystarczających do podjęcia przez nich świadomych i rozważnych decyzji. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził, iż warunki umowy kredytu denominowanego do waluty obcej powinny być wyrażone prostym i zrozumiałym językiem. Warunek dotyczący ryzyka kursowego musi zostać zrozumiany przez konsumenta zarówno w aspekcie formalnym i gramatycznym, jak i w odniesieniu do jego konkretnego zakresu. Ponadto przedsiębiorca musi przedstawić ewentualne wahania kursów wymiany i ryzyko wiążące się z zaciągnięciem kredytu w walucie obcej oraz umożliwić konsumentowi faktyczne zapoznanie się z postanowieniami umowy przed jej podpisaniem. Trybunał podkreślił, że sądy krajowe są zobowiązane oceniać z urzędu, zamiast konsumenta jako strony powodowej, potencjalnie nieuczciwy charakter warunków umownych innych niż warunek dotyczący ryzyka kursowego, o ile sąd ten dysponuje elementami stanu faktycznego i prawnego, które są niezbędne w tym celu.
Opisane rozstrzygnięcie wpisuje się dotychczasową linię orzeczniczą Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawach frankowych.
