W połowie lutego 2024 roku wygraliśmy kolejną sprawę frankową przed Sądem Okręgowym w Warszawie. Tym razem pozwanym był Raiffeisen Bank International AG. Prezentujemy szczegóły sprawy i główne motywy rozstrzygnięcia.
Nasi Klienci wiele lat temu potrzebowali środków na zakup mieszkania. W związku z tym udali się do pozwanego banku, gdzie została im przedstawiona oferta kredytu indeksowanego do CHF, ponieważ poinformowano ich, że nie mają zdolności kredytowej na kredyt w złotówkach. Pracownik banku nie mówił o zagrożeniach związanych z tym produktem ani nie wyjaśnił roli CHF w umowie.
Naszym Klientom nie przedstawiono wykresów historycznych zmian kursu CHF ani symulacji zmian kursu CHF i wpływu tych zmian na wysokość raty i całego zadłużenia. Powodowie rozumieli, że zmiana kursu CHF wpłynie na wysokość raty, ale myśleli, że zmiany wysokości raty będą niewielkie. Nie wiedzieli, że zmiana kursu CHF wpłynie na wysokość całego zadłużenia. Klientom nie wyjaśniono również, kto i jak ustala kursy w tabeli kursowej banku.
W dniu 25 lutego 2008 roku powodowie złożyli wniosek kredytowy u poprzednika prawnego pozwanego. Jako całkowitą kwotę kredytu we wniosku wskazano 400 000 złotych. Na formularzu wniosku jako „walutę kredytu” zaznaczono opcję „CHF”.
Kredytobiorcy byli też związani postanowieniami regulaminu, w którym wskazano, że w przypadku kredytów indeksowanych do waluty obcej wypłata kredytu następuje w złotych według kursu nie niższego niż kurs kupna zgodnie z tabelą obowiązującą w momencie wypłaty środków z kredytu.
Nasi Klienci zdecydowali się na podpisanie umowy, bo na tamten moment potrzebowali finansowania i wierzyli, że kredyt będzie udzielony na uczciwych warunkach. Po latach postanowili jednak zawalczyć o swoje prawa przed sądem.
Do naszych zarzutów przychylił się rozpatrujący sprawę sąd. W uzasadnieniu orzeczenia wskazał, że przyjęty w umowie mechanizm indeksacji był wadliwy, bo pozwalał pozwanemu – poprzez odwołanie do tabel kursowych – kształtować jednostronnie wysokość zobowiązania kredytobiorcy. Skoro w umowie kredytu nie uregulowano kwestii związanych z zasadami ustalania przez pozwanego wysokości kursu CHF, to analizowana umowa odwoływała się do wskaźnika, którego wysokość kształtować mogła bez żadnych ograniczeń jedna ze stron umowy.
Pozwany bank był również zobowiązany przedstawić powodom prognozy na przyszłość informujące, jak bardzo może wzrosnąć kurs CHF w okresie kredytowania i jak duże jest ryzyko wzrostu kursu waluty, a także jak zmiana kursu CHF może wpłynąć na wysokość raty i całego zadłużenia powodów.
Wprowadzenie do umowy kredytowej zawieranej na wiele lat mechanizmu działania ryzyka kursowego wymagało szczególnej staranności banku w zakresie wyraźnego wskazania zagrożeń wiążących się z oferowanym kredytem, tak aby powodowie mieli pełne rozeznanie konsekwencji ekonomicznych zawieranej umowy. Pozwany bank powinien uprzedzić powodów, że w związku z zawarciem kwestionowanej umowy poniosą nieograniczone ryzyko kursowe, że zaciągnięcie tego rodzaju kredytu jest ryzykowne, a efektem może być obowiązek zwrotu kwoty wielokrotnie wyższej od pożyczonej mimo dokonywania regularnych spłat. Bank nie uświadomił powodom, jak może zachować się kurs CHF w razie wystąpienia sytuacji kryzysowych na świecie lub pogorszenia sytuacji gospodarczej w Polsce. Pozwany nie przekazał naszym Klientom informacji pozwalających realnie ocenić zakresu ryzyka kursowego.
W tych okolicznościach sąd uznał, że kwestionowane postanowienia umowne nie spełniały kryterium jednoznaczności, a także kształtowały prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami rażąco naruszając jego interesy.
Z tych względów 16 lutego 2024 roku Sąd Okręgowy w Warszawie, XXVIII Wydział Cywilny, w składzie, którego przewodniczącą była sędzia Aleksandra Błażejewska-Leoniak, wydał końcowy wyrok w sprawie o sygn. akt XXVIII C 14963/21, w którym:
Wyrok jest korzystny dla kredytobiorców i stanowi potwierdzenie ugruntowanego orzecznictwa w sprawach frankowych przeciwko tej instytucji.
